Trong điều kiện các nguồn lực còn hạn chế, ngành Khoa học và Cô;ng nghệ (KH&CN) tỉnh Sơn La đã có nhiều giải pháp thiết thực để nâng cao chất lượng hiệu quả các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KH&CN, trong đó, tập trung vào những đề tài có tính thực tiễn cao, có “địa chỉ” ứng dụng rõ ràng, góp phần cải thiện năng lực cạnh tranh các sản phẩm chủ lực của địa phương.

Lãnh đạo Sở Khoa học và Cô;ng nghệ Sơn La tham quan và kiểm traMô; hình trồng nho Hạ Đen
theo hướng hữu cơ tại huyện Mộc Châu

Bám sát Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La lần thứ XV nhiệm kỳ 2020-2025 và các Nghị quyết chuyên đề của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, đặc biệt Quy hoạch tỉnh Sơn La thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, những năm vừa qua, hoạt động khoa học và cô;ng nghệ của tỉnh Sơn La tiếp tục định hướng và tập trung vào lĩnh vực nô;ng nghiệp. Cụ thể, trong giai đoạn 2021 - 2023, trên địa bàn tỉnh Sơn La đã triển khai 64 nhiệm vụ KH&CN (gồm 60 nhiệm vụ cấp tỉnh, 04 nhiệm vụ cấp quốc gia), trong đó trên 50% nhiệm vụ tập trung vào lĩnh vực nô;ng nghiệp. Hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KH&CN có đóng góp khô;ng nhỏ trong việc: Chuyển đổi, cải tạo giống cây trồng vật nuô;i, nhất là các sản phẩm đặc hữu (có tính chất vùng miền) như: thanh long ruột đỏ, hồng giòn Mộc Châu, giống hoa lan, hoa ly, sản phẩm cá lăng, cá tầm...; phục tráng, bảo tồn và phát triển nguồn gen cây trồng quý như: Lúa nếp tan lương Nậm Mằn, Lúa tẻ Dao, xoài Yên Châu, khoai sọ mán; các biện pháp phòng trừ sâu bệnh hại cây trồng chủ lực…. góp phần ổn định và nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Mô; hình trồng lan Hồ Điệp của Khu nghiên cứu ứng dụng, chuyển giaotiến bộ KH&CN
về nô;ng lâm nghiệp tại huyện Mộc Châu

Các nhiệm vụ KH&CN được triển khai một cách bài bản, kỹ lượng từ khâu chọn lựa đề tài, thẩm định dự toán đến kiểm tra, đá;nh giá, nghiệm thu. Nhờ vậy, kết quả nghiên cứu của nhiều đề tài, mô; hình ứng dụng tiến bộ khoa học cô;ng nghệ được các địa phương tiếp nhận và nhân rộng. Nổi bật, mô; hình thâm canh nâng cao năng suất, chất lượng, rải vụ thu hoạch trong sản xuất Na; Mô; hình sản xuất và thâm canh mận chín sớm; Mô; hình trồng giống nhãn mới T6 Ánh vàng... góp phần phát triển diện tích cây ăn quả của tỉnh Sơn La đạt 82.000 ha; Mô; hình sản xuất thử nghiệm mận chín sớm tại Mộc Châu, xác định được 02 giống mận chín sớm, cho thu hoạch quả tươi sớm nhất trong năm, nâng cao giá thành sản phẩm mận gấp 3-4 lần so với mận Tam Hoa chính vụ. Đề tài: “Nghiên cứu xây dựng quy trình kỹ thuật sản xuất hữu cơ cho cây: nhãn, xoài, bơ, thanh long” đã tạo tiền đề cho phát triển nô;ng nghiệp bền vững, theo hướng đạt tiêu chuẩn VietGap, tiêu chuẩn hữu cơ; Đề tài: Ứng dụng tiến bộ kỹ thuật để phát triển một số giống xoài mới tại huyện Mai Sơn tỉnh Sơn La” đã chuyển giao 06 quy trình kỹ thuật nhân giống, trồng thâm canh và ghép cải tạo giống xoài cũ và xây dựng; Dự án ứng dụng khoa học và cô;ng nghệ để nhân giống và trồng rừng và thâm canh Thô;ng Caribe; Mô; hình trồng nho giống mới chịu hạn (giống Hạ Đen) theo hướng hữu cơ; Đề tài khoa học “Nghiên cứu, đá;nh giá khả năng sinh trưởng phát triển của con lai F1 giữa bò BBB và bò lai Sind trên địa bàn tỉnh; Đề tài khoa học “Ứng dụng thiết bị máy bay khô;ng người lái (UAV) tích hợp cô;ng nghệ 4.0 theo dõi sinh trưởng, sức khỏe một số cây trồng nô;ng nghiệp (xoài, nhãn)”...

Lãnh đạo UBND tỉnh Sơn La trao kết quả nghiên cứu KH&CN đã nghiệm thu năm 2023 và đề nghị
các đơn vị, địa phương nhận bàn giao cần xây dựng kế hoạch triển khai ứng dụng kết quả nghiên cứu
vào thực tiễn hiệu quả

Trong lĩnh vực chế biến và bảo quản nô;ng sản, khoa học và cô;ng nghệ được nghiên cứu và ứng dụng vào các cô;ng đoạn (thô;ng qua các đề tài) đã góp phần nâng cao chất lượng, giảm tổn thất sau thu hoạch và đa dạng hóa sản phẩm nô;ng nghiệp như: Rượu vang Sơn tra, chuối sấy Yên Châu, mứt mận Mộc Châu, Mật ong Sơn La, Nước mắm Quỳnh Nhai… Tiêu biểu nhất là Đề tài: Nghiên cứu, ứng dụng cô;ng nghệ sản xuất một số sản phẩm từ cá nước ngọt tại huyện Quỳnh Nhai tỉnh Sơn La phục vụ Chương trình xây dựng Nô;ng thô;n mới”, đã đề xuất được 03 quy trình cô;ng nghệ sản xuất 03 sản phẩm từ cá nước ngọt, đó là chả cá, cá hộp và xúc xích cá.

Bên cạnh các nghiên cứu phục vụ cho sản xuất, chế biến nô;ng nghiệp, để nâng cao giá trị sản phẩm nô;ng nghiệp gắn với xây dựng thương hiệu nô;ng sản địa phương, Sở Khoa học và Cô;ng nghệ tỉnh Sơn La rất chú trọng tới hỗ trợ đăng ký xây dựng và bảo hộ s??? hữu trí tuệ cho các sản phẩm chủ lực, đặc thù có lợi thế và sản phẩm OCOP của Tỉnh. Trong 02 năm (2022-2024), tỉnh Sơn La có thêm 03 sản phẩm mang địa danh của tỉnh được Cục Sở hữu trí tuệ cấp văn bằng bảo hộ; nâng số lượng sản phẩm được cấp văn bằng bảo hộ trên toàn tỉnh là 28 sản phẩm (03 chỉ dẫn địa lý; 22 nhãn hiệu chứng nhận; 03 nhãn hiệu tập thể); trong đó có 02 sản phẩm được bảo hộ tại nước ngoài theo Hiệp định EVFTA là chè Shan Tuyết và quả Xoài tròn Yên Châu.

Đại diện Cục Sở hữu trí tuệ trao Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu
cho 3 sản phẩm: Chanh leo, mận, bơ Sơn La, mở ra cơ hội tiêu thụ và nâng cao giá trị nô;ng sản Sơn La

Sau khi xây dựng và được cấp văn bằng bảo hộ, giá trị của sản phẩm nô;ng nghiệp được nâng lên, tiếp cận được thị trường tiêu thụ cả trong và ngoài nước, thu hút thêm nhiều doanh nghiệp, tập đoàn lớn vào xây dựng nhà máy, đầu tư dây chuyền cô;ng nghệ tiên tiến để thực hiện chế biến sâu cho sản phẩm như: Trung tâm chế biến rau quả Doveco Sơn La của Cô;ng ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao; Nhà máy chế biến cà phê của Cô;ng ty Cổ phần Phúc Sinh.... Với những kết quả tích cực này, Chương trình xây dựng và phát triển thương hiệu cho nô;ng sản Sơn La được đá;nh giá là một trong “10 sự kiện nổi bật của tỉnh Sơn La” trong 02 năm liên tiếp (2022 và 2023).

Ông Lưu Bình Khiêm, Giám đốc Sở Khoa học và Cô;ng nghệ tỉnh cho biết: “Phát huy những kết quả đạt được, thời gian tới, lĩnh vực KH&CN của Sơn La sẽ tiếp tục đi sâu vào nghiên cứu phát triển các giống cây ăn quả có chất lượng cao, chống chịu sâu bệnh và thích ứng với điều kiện biến đổi khí hậu tạo vùng sản xuất hàng hóa nguyên liệu phục vụ chế biến và xuất khẩu; Đẩy mạnh ứng dụng cô;ng nghệ thô;ng tin, trí tuệ nhân tạo trong kiểm soát quá trình sản xuất, xây dựng và hoàn thiện quy trình kỹ thuật mới, tiên tiến theo hướng ứng dụng cô;ng nghệ cao, sản xuất hữu cơ gắn với chuỗi giá trị cho các cây ăn quả chủ lực.

Bên cạnh đó, Ngành sẽ tập trung duy trì và phát triển nhãn hiệu các sản phẩm đã được bảo hộ nhãn hiệu, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan liên quan và Nhân dân trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý các hành vi xâm phạm chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận, nhãn hiệu tập thể.

UBND huyện Phù Yên cấp quyền sử dụng nhãn hiệu “Gạo Phù Yên” cho HTX Dịch vụ nô;ng nghiệp Quang Huy

Cùng với chương trình, nhiệm vụ của Nhà nước, để khuyến khích các tổ chức cá nhân tích cực tham gia ứng dụng đổi mới cô;ng nghệ, nhất là trong lĩnh vực sản xuất, chế biến, tiêu thụ nô;ng sản, Sở Khoa học và Cô;ng nghệ tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh một số các cơ chế về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp khoa học cô;ng nghệ; hỗ trợ các DN, HTX tiếp nhận chuyển giao cô;ng nghệ, và đổi mới cô;ng nghệ theo chỉ đạo của Chính phủ; tạo điều kiện phát triển thị trường về khoa học và cô;ng nghệ gắn với thực thi pháp luật về sở hữu trí tuệ nhằm thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu, khai thác sáng chế, ứng dụng và phát triển cô;ng nghệ.

Tuy có số lượng đề tài, nhiệm vụ khoa học khô;ng nhiều, nhưng các nghiên cứu về xã hội, nhân văn cũng được quan tâm, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa lịch sử phục vụ giáo dục truyền thống và phát triển du lịch. Nổi bật, Đề tài “Nghiên cứu và xây dựng mô; hình điển hình phát triển du lịch xanh tại khu du lịch quốc gia Mộc Châu”; hay Đề tài “Ứng dụng cô;ng nghệ VR (cô;ng nghệ thực tế ảo) xây dựng mô; hình tham quan Di tích quốc gia đặc biệt Nhà tù Sơn La” đã góp phần thu thập hình dữ liệu, ảnh thực địa cảnh quan Nhà tù Sơn La, tái hiện, phục dựng các hạng mục cô;ng trình, cảnh sinh hoạt của tù nhân, các chứng tích, tư liệu, nhân vật lịch sử tại di tích, phát huy giá trị lịch sử của khu di tích.

Trịnh Long

Trang web cá cược Dragon and Treasure