Chương trình mục tiê;u quốc gia phát triê;̉n kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiê;̉u số và miền núi giai đoạn 2021-2030 được xem là một quyết sách đặc biệt trong việc thực hiện mục tiê;u phát triê;̉n bền vững vùng đồng bào dân tộc thiê;̉u và miền núi, đồng thời củng cố khối Đại đoàn kết toàn dân tộc. Tuy nhiê;n, với sự đa dạng về nội dung, chính sách, hình thức triê;̉n khai, quy mô đầu tư cho từng chính sách nhỏ cùng nhiều định mức quy định khác nhau... đã khiến việc triê;̉n khai thực hiện chương trình khá khó khăn và phức tạp. Do vậy, đê;̉ triê;̉n khai thực hiện hiệu quả Chương trình này, các địa phương đã và đang tích cực chuẩn bị với nhiều giải pháp đồng bộ, huy động sự vào cuộc, tạo sự thống nhất, đồng thuận của cả hệ thống chính trị và người dân.
Chương trình mục tiê;u quốc gia phát triê;̉n kinh tê;́-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiê;̉u số và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG DTTS và miền núi) được tích hợp từ hơn 100 chính sách cụ thê;̉ của giai đoạn 2016-2020, kê;́t hợp với một số chính sách mới được thiê;́t kê;́ thành 10 dự án, 14 tiê;̉u dự án với 36 nội dung chính sách thành phần. Chương trình này được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyê;́t định số 1719/ QĐ-TTg ngày 14 tháng 10 năm 2021, với giai đoạn I từ năm 2021-2025 có mục tiê;u chung là khai thác tiềm năng, lợi thê;́ của các địa phương trong vùng đồng bào DTTS, miền núi; đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh phát triê;̉n kinh tê;́, đảm bảo an sinh xã hội; giảm nghèo nhanh, bền vững, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập bình quân của vùng so với bình quân chung của cả nước; giảm dần số xã, thôn đặc biê;̣t khó khăn. Bê;n cạnh đó, quy hoạch, sắp xê;́p, bố trí ổn định dân cư, xây dựng hê;̣ thống kê;́t cấu hạ tầng kinh tê;́ - xã hội đồng bộ, liê;n vùng, kê;́t nối với các vùng phát triê;̉n; phát triê;̉n toàn diê;̣n giáo dục, đào tạo, y tê;́, văn hóa; cải thiê;̣n rõ rê;̣t đời sống của Nhân dân; nâng cao số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viê;n chức, người lao động là người DTTS; tăng cường khối đại đoàn kê;́t các dân tộc, nâng cao niềm tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng và Nhà nước.
Chương trình mục tiê;u quốc gia phát triê;̉n kinh tê;́-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiê;̉u số và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG DTTS và miền núi) được tích hợp từ hơn 100 chính sách cụ thê;̉ của giai đoạn 2016-2020, kê;́t hợp với một số chính sách mới được thiê;́t kê;́ thành 10 dự án, 14 tiê;̉u dự án với 36 nội dung chính sách thành phần. Chương trình này được Thủ tướng Chính phủ ban hành tại Quyê;́t định số 1719/ QĐ-TTg ngày 14 tháng 10 năm 2021, với giai đoạn I từ năm 2021-2025 có mục tiê;u chung là khai thác tiềm năng, lợi thê;́ của các địa phương trong vùng đồng bào DTTS, miền núi; đổi mới sáng tạo, đẩy mạnh phát triê;̉n kinh tê;́, đảm bảo an sinh xã hội; giảm nghèo nhanh, bền vững, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập bình quân của vùng so với bình quân chung của cả nước; giảm dần số xã, thôn đặc biê;̣t khó khăn. Bê;n cạnh đó, quy hoạch, sắp xê;́p, bố trí ổn định dân cư, xây dựng hê;̣ thống kê;́t cấu hạ tầng kinh tê;́ - xã hội đồng bộ, liê;n vùng, kê;́t nối với các vùng phát triê;̉n; phát triê;̉n toàn diê;̣n giáo dục, đào tạo, y tê;́, văn hóa; cải thiê;̣n rõ rê;̣t đời sống của Nhân dân; nâng cao số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viê;n chức, người lao động là người DTTS; tăng cường khối đại đoàn kê;́t các dân tộc, nâng cao niềm tin của đồng bào các dân tộc đối với Đảng và Nhà nước.
Với sự đa dạng về nội dung chính sách, hình thức triê;̉n khai cùng quy mô đầu tư cho từng chính sách nhỏ với nhiều định mức quy định khác nhau… nê;n công tác quản lý các dự án, tiê;̉u dự án, nội dung thành phần thuộc Chương trình cần có sự tham gia của nhiều bộ, cơ quan Trung ương. Theo đó, đê;̉ nâng cao hiê;̣u quả quản lý, chỉ đạo điều hành, tổ chức thực hiê;̣n Chương trình MTQG DTTS và miền núi, Ủy ban Dân tộc - cơ quan chủ trì Chương trình đã tăng cường phối hợp với các bộ, ban, ngành Trung ương, triê;̉n khai cụ thê;̉ các chương trình phối hợp.
Giai đoạn I của Chương trình từ năm 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ giao kê;́ hoạch vốn đầu tư phát triê;̉n nguồn ngân sách Trung ương cho các địa phương thực hiê;̣n là 47.057 tỷ đồng; giao kinh phí nguồn ngân sách Trung ương thực hiê;̣n Chương trình năm 2022 là hơn 14.400 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triê;̉n 9.000 tỷ đồng, vốn sự nghiê;̣p là 5,4 tỷ đồng. Đến ngày 30/01/2023, tỷ lê;̣ giải ngân vốn Chương trình năm 2022 tại các địa phương trê;n cả nước đạt trung bình 42,53%.
Theo kê;́t quả báo cáo của Ủy ban dân tộc, tính đến hê;́t tháng 01/2023, viê;̣c xây dựng cơ chê;́, chính sách quản lý, tổ chức thực hiê;̣n Chương trình đã cơ bản hoàn thành với 32/33 văn bản được ban hành. Tổ công tác về Chương trình đã được thành lập. Tại địa phương, 50/50 tỉnh, thành phố thực hiê;̣n Chương trình MTQG DTTS và miền núi đã thành lập Ban Chỉ đạo các chương trình MTQG cấp tỉnh và cấp huyê;̣n. Bê;n cạnh đó, các địa phương cũng đã tập trung chỉ đạo, điều hành thực hiê;̣n Chương trình; đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn. Công tác tuyê;n truyền, vận động được triê;̉n khai rộng rãi bằng nhiều hình thức, do đó Chương trình MTQG DTTS và miền núi hiê;̣n được các cấp, các ngành, dư luận xã hội và người dân đặc biê;̣t quan tâm, tích cực vào cuộc đê;̉ tổ chức triê;̉n khai thực hiê;̣n.
Tuy vậy, theo đánh giá chung viê;̣c triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình MTQG DTTS và miền núi còn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chê;́. Cụ thê;̉: Một số nội dung của chính sách dân tộc giai đoạn 2021-2030 còn chưa thực sự đồng bộ, chưa có định mức hỗ trợ cụ thê;̉ đối với các đối tượng thụ hưởng; Viê;̣c bố trí nguồn lực cho chính sách chưa phù hợp với mục tiê;u, nội dung và thời gian thực hiê;̣n chính sách; Văn bản hướng dẫn thực hiê;̣n Chương trình của một số bộ, ngành chưa rõ, hướng dẫn chưa cụ thê;̉, chi tiê;́t gây khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiê;̣n ở địa phương… Bê;n cạnh đó, quá trình triê;̉n khai Chương trình cũng đối mặt với nhiều rủi ro như hê;̣ thống quy định chồng chéo, khác nhau khi Chương trình này phải lồng ghép với các Chương trình còn lại (Trong giai đoạn 2021-2025, Chính phủ triê;̉n khai 03 chương trình MTQG gồm: Chương trình MTQG phát triê;̉n kinh tê;́ - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi; Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và Chương trình MTQG giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững). Điều này dẫn đến viê;̣c các bộ tiê;u chí cũng khác nhau, gây khó khăn trong viê;̣c lựa chọn các bộ tiê;u chí đê;̉ áp dụng.
Đặc biê;̣t, đối với Chương trình MTQG DTTS và miền núi, do có địa bàn triê;̉n khai khá rộng, dàn trải, đa dạng về công viê;̣c, loại hình, khoảng cách địa lý xa, tình hình an ninh chính trị một số vùng đồng bào DTTS và miền núi còn tiềm ẩn những nguy cơ gây mất ổn định nê;n càng gây nhiều khó khăn cho công tác giải ngân mặc dù nguồn vốn dành cho Chương trình là khá lớn. Kê;́t quả quá trình triê;̉n khai Chương trình còn chậm, kéo theo viê;̣c tỷ lê;̣ giải ngân năm 2022 ở mức chậm nhất với 42,53% so với tỷ lê;̣ bình quân 57,7% của cả 03 Chương trình.
Ủy ban Dân tộc cũng cho biê;́t, m??c dù còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc song hiê;̣n các địa phương đã và đang tập trung triê;̉n khai Chương trình với quyê;́t tâm cao. Theo đó, tại Hòa Bình, là một tỉnh miền núi phía Bắc có trê;n 74% dân số là đồng bào DTTS, với đa dạng các dân tộc Mường, Thái, Tày, Dao, Mông... chủ yê;́u sinh sống ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biê;̣t khó khăn của tỉnh. Đê;̉ triê;̉n khai có hiê;̣u quả Chương trình MTQG DTTS và miền núi, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liê;n quan, UBND các huyê;̣n, thành phố phối hợp thống nhất, xây dựng phương án giao, phân bổ kê;́ hoạch đầu tư trung hạn vốn ngân sách Trung ương. Trong đó, nguồn vốn đầu tư phát triê;̉n giai đoạn 2021-2025 của tỉnh là trê;n 1.573 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn Trung ương 1.430 tỷ đồng; nguồn vốn đối ứng từ ngân sách địa phương 143.047 triê;̣u đồng (vốn ngân sách tỉnh 7.706 triê;̣u đồng, vốn ngân sách huyê;̣n 135.341 triê;̣u đồng); giao, phân bổ kê;́ hoạch năm 2022 thực hiê;̣n Chương trình là: Vốn đầu tư phát triê;̉n: 274.535 triê;̣u đồng; vốn sự nghiê;̣p: 149.025 triê;̣u đồng bảo đảm đúng quy định về tiê;u chí, định mức phân bổ theo Nghị quyê;́t của HĐND tỉnh.
Tại tỉnh Lào Cai: Tổng vốn bố trí, huy động đê;̉ thực hiê;̣n Chương trình năm 2022 của tỉnh là hơn 721 tỷ đồng. Đê;̉ đảm bảo sự thống nhất cũng như nâng cao hiê;̣u quả triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình, Tỉnh ủy Lào Cai đã có sự chỉ đạo quyê;́t liê;̣t cùng sự giám sát cặt chẽ của HĐND tỉnh và UBND tỉnh tập trung chỉ đạo, đôn đốc các ngành, phối hợp với các địa phương chủ động triê;̉n thực hiê;̣n tốt công tác chuẩn bị các điều kiê;̣n đê;̉ triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình. Với sự chủ động, tích cực triê;̉n khai, tiến độ về tổ chức, thực hiê;̣n giải ngân vốn kê;́ hoạch Chương trình của tỉnh Lào Cai năm 2022 được đánh giá đứng tốp đầu toàn quốc.
Tỉnh Thái Nguyê;n cho biê;́t, thực hiê;̣n Chương trình MTQG và miền núi, giai đoạn I từ năm 2021 đến năm 2025, tỉnh có kê;́ hoạch dành 1.984 tỷ đồng đê;̉ triê;̉n khai 10 dự án thành phần của Chương trình với mục đích tạo sự chuyê;̉n biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động, nâng cao trách nhiê;̣m của các cấp, các ngành và Nhân dân trong tỉnh đối với công tác dân tộc và thực hiê;̣n chính sách dân tộc.
Với quyê;́t tâm cao, tỉnh Thái Nguyê;n phấn đấu đến hê;́t năm 2025 sẽ giảm tỷ lê;̣ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi trê;n địa bàn tỉnh bình quân 2%/năm, phấn đấu tăng mức thu nhập bình quân của người DTTS lê;n gấp 2 lần so với năm 2020; giảm 50% số xã đặc biê;̣t khó khăn vùng đồng bào DTTS trê;n địa bàn tỉnh; giảm 50% số thôn, xóm ra khỏi địa bàn đặc biê;̣t khó khăn; phấn đấu 100% xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê; tông, 100% đường đến trung tâm thôn, bản được nhựa hóa, bê; tông hóa… Cùng với đó, công tác y tê;́ của Tỉnh cũng sẽ được tăng cường đê;̉ đồng bào DTTS được tiê;́p cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiê;̣n đại, 98% đồng bào DTTS tham gia bảo hiê;̉m y tê;́, giảm tỷ lê;̣ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thê;̉ nhẹ cân xuống dưới 15%...
Tại Quảng Bình, đê;̉ từng bước thực hiê;̣n thành công Chương trình MTQG, tạo sự thay đổi toàn diê;̣n vùng đồng bào DTTS và miền núi như kỳ vọng, UBND tỉnh đã xây dựng kê;́ hoạch thực hiê;̣n Chương trình MTQG. Trong đó, năm 2022, tổng nguồn vốn được phân bổ hơn 260 tỷ đồng. Trong nguồn vốn theo kê;́ hoạch, tỉnh Quảng Bình sẽ dành 89 tỷ đồng đê;̉ thực hiê;̣n Dự án giải quyê;́t tình trạng thiê;́u đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt. Với nhiều mục tiê;u quan trọng, tỉnh quyê;́t tâm giảm bình quân 4%/năm số hộ nghèo trong vùng đồng bào DTTS. Xây dựng 2 điê;̉m du lịch cộng đồng đê;̉ tạo sinh kê;́, bảo tồn bản sắc văn hóa các DTTS trê;n địa bàn tỉnh…
Tại Khánh Hòa, giai đoạn 2021 - 2025, tổng nhu cầu vốn thực hiê;̣n Chương trình MTQG trê;n địa bàn tỉnh là gần 1.022 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương hơn 698,6 tỷ đồng; ngân sách địa phương hơn 104,7 tỷ đồng; vốn tín dụng chính sách hơn 193,5 tỷ đồng; vốn huy động khác gần 25 tỷ đồng. Nguồn vốn thực hiê;̣n Chương trình sẽ được bố trí trong kê;́ hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và trong dự toán ngân sách Nhà nước 2021 - 2025 từ nguồn vốn sự nghiê;̣p giai đoạn 2021 - 2025. Tỉnh sẽ tập trung triê;̉n khai đồng bộ 10 dự án thành phần của Chương trình; trong đó, ưu tiê;n các dự án trọng điê;̉m đê;̉ giải quyê;́t cơ bản tình trạng thiê;́u nhà ở, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; quy hoạch, sắp xê;́p, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiê;́t. Đầu tư đê;̉ phát triê;̉n sản xuất nông, lâm nghiê;̣p, phát huy tiềm năng, thê;́ mạnh của các vùng miền đê;̉ sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị; đầu tư cơ sở hạ tầng thiê;́t yê;́u cho khu vực miền núi, vùng đồng bào DTTS…
Tại Sóc Trăng, hiê;̣n tỉnh cũng đã cơ bản hoàn thành viê;̣c xây dựng và ban hành đầy đủ hê;̣ thống các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, cơ chê;́ quản lý triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình. Triê;̉n khai đồng bộ các giải pháp thực hiê;̣n 10 dự án thuộc Chương trình với tổng vốn ngân sách giai đoạn 2021-2025 trê;n 790 tỷ đồng; riê;ng năm 2022 nguồn vốn ngân sách trê;n 242 tỷ đồng. Kê;́t quả giải ngân đến 31/12/2022 ước đạt 162.8 tỷ đồng, đạt tỷ lê;̣ 78,17% so với kê;́ hoạch vốn năm 2022; ngân sách địa phương và vốn huy động giải ngân 27,4 tỷ đồng đạt tỷ lê;̣ 79,21%...
Có thê;̉ thấy, đê;̉ hiê;̣n thực hóa mục tiê;u tại Chương trình cũng như triê;̉n khai thực hiê;̣n hiê;̣u quả Chương trình Tỉnh ủy, HĐND, UBND các tỉnh có triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình đã thường xuyê;n chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan, đơn vị trê;n địa bàn thực hiê;̣n nghiê;m túc; yê;u cầu viê;̣c triê;̉n khai các tiê;̉u dự án, chính sách thành phần phải đảm bảo hiê;̣u quả thiê;́t thực; nê;u cao vai trò chủ thê;̉ của người dân, cộng đồng trong tất cả các khâu từ lập kê;́ hoạch đến tổ chức thực hiê;̣n, quản lý, giám sát.
Cùng với đó, các địa phương đã triê;̉n khai đồng bộ nhiều giải pháp quan trọng, trong đó chú trọng viê;̣c tuyê;n truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, tính chủ động cho cán bộ, đảng viê;n và Nhân dân về phát triê;̉n kinh tê;́ - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong công tác tuyê;n truyền, phổ biến chính sách dân tộc nói chung và Chương trình MTQG nói riê;ng là nhiê;̣m vụ trọng tâm của cả hê;̣ thống chính trị, khơi dậy ý chí chủ động vươn lê;n thoát nghèo và làm giàu chính đáng trong đồng bào DTTS; huy động mọi nguồn lực đê;̉ thực hiê;̣n Chương trình, trong đó tinh thần tự lực, tự cường vượt khó vươn lê;n của người dân giữ vai trò quan trọng, nguồn ngân sách Nhà nước là quyê;́t định; tăng cường các hoạt động khoa học và công nghê;̣ nhằm tạo động lực cho sự phát triê;̉n kinh tê;́ - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thời gian tới, đê;̉ quá trình triê;̉n khai Chương trình đạt được thành quả tích cực, Ủy ban Dân tộc sẽ tập trung triê;̉n khai tốt các Chỉ thị, Nghị quyê;́t, Kê;́t luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; các văn bản chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ có liê;n quan đến công tác dân tộc nhằm tập trung tháo gỡ một số khó khăn vướng mắc trong thực hiê;̣n Chương trình; hướng dẫn về định mức vốn; các chính sách giáo dục, y tê;́, bảo hiê;̉m y tê;́, phát triê;̉n nông lâm nghiê;̣p gắn với bảo vê;̣ rừng…
Với sự nỗ lực vào cuộc của toàn hê;̣ thống Chính trị, các cơ quan bộ, ngành cũng như chính quyền các cấp tại mỗi địa phương đã cho thấy sự quyê;́t tâm trong triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình. Tin tưởng rằng, Chương trình MTQG DTTS và miền núi sẽ là đòn bẩy thực sự tạo điều kiê;̣n thúc đẩy sự phát triê;̉n của các địa phương miền núi còn nhiều khó khăn; tạo sinh kê;́, giúp đồng bào DTTS có cơ hội phát triê;̉n vươn lê;n, giúp cho đời sống kinh tê;́-xã hội của đồng bào DTTS và miền núi nước ta ngày được nâng lê;n, bộ mặt nông thôn vùng đồng bào DTTS sẽ có thê;m nhiều khởi sắc./.
Giai đoạn I của Chương trình từ năm 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ giao kê;́ hoạch vốn đầu tư phát triê;̉n nguồn ngân sách Trung ương cho các địa phương thực hiê;̣n là 47.057 tỷ đồng; giao kinh phí nguồn ngân sách Trung ương thực hiê;̣n Chương trình năm 2022 là hơn 14.400 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triê;̉n 9.000 tỷ đồng, vốn sự nghiê;̣p là 5,4 tỷ đồng. Đến ngày 30/01/2023, tỷ lê;̣ giải ngân vốn Chương trình năm 2022 tại các địa phương trê;n cả nước đạt trung bình 42,53%.
Theo kê;́t quả báo cáo của Ủy ban dân tộc, tính đến hê;́t tháng 01/2023, viê;̣c xây dựng cơ chê;́, chính sách quản lý, tổ chức thực hiê;̣n Chương trình đã cơ bản hoàn thành với 32/33 văn bản được ban hành. Tổ công tác về Chương trình đã được thành lập. Tại địa phương, 50/50 tỉnh, thành phố thực hiê;̣n Chương trình MTQG DTTS và miền núi đã thành lập Ban Chỉ đạo các chương trình MTQG cấp tỉnh và cấp huyê;̣n. Bê;n cạnh đó, các địa phương cũng đã tập trung chỉ đạo, điều hành thực hiê;̣n Chương trình; đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn. Công tác tuyê;n truyền, vận động được triê;̉n khai rộng rãi bằng nhiều hình thức, do đó Chương trình MTQG DTTS và miền núi hiê;̣n được các cấp, các ngành, dư luận xã hội và người dân đặc biê;̣t quan tâm, tích cực vào cuộc đê;̉ tổ chức triê;̉n khai thực hiê;̣n.
Tuy vậy, theo đánh giá chung viê;̣c triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình MTQG DTTS và miền núi còn tồn tại nhiều khó khăn, hạn chê;́. Cụ thê;̉: Một số nội dung của chính sách dân tộc giai đoạn 2021-2030 còn chưa thực sự đồng bộ, chưa có định mức hỗ trợ cụ thê;̉ đối với các đối tượng thụ hưởng; Viê;̣c bố trí nguồn lực cho chính sách chưa phù hợp với mục tiê;u, nội dung và thời gian thực hiê;̣n chính sách; Văn bản hướng dẫn thực hiê;̣n Chương trình của một số bộ, ngành chưa rõ, hướng dẫn chưa cụ thê;̉, chi tiê;́t gây khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiê;̣n ở địa phương… Bê;n cạnh đó, quá trình triê;̉n khai Chương trình cũng đối mặt với nhiều rủi ro như hê;̣ thống quy định chồng chéo, khác nhau khi Chương trình này phải lồng ghép với các Chương trình còn lại (Trong giai đoạn 2021-2025, Chính phủ triê;̉n khai 03 chương trình MTQG gồm: Chương trình MTQG phát triê;̉n kinh tê;́ - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi; Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và Chương trình MTQG giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững). Điều này dẫn đến viê;̣c các bộ tiê;u chí cũng khác nhau, gây khó khăn trong viê;̣c lựa chọn các bộ tiê;u chí đê;̉ áp dụng.
Đặc biê;̣t, đối với Chương trình MTQG DTTS và miền núi, do có địa bàn triê;̉n khai khá rộng, dàn trải, đa dạng về công viê;̣c, loại hình, khoảng cách địa lý xa, tình hình an ninh chính trị một số vùng đồng bào DTTS và miền núi còn tiềm ẩn những nguy cơ gây mất ổn định nê;n càng gây nhiều khó khăn cho công tác giải ngân mặc dù nguồn vốn dành cho Chương trình là khá lớn. Kê;́t quả quá trình triê;̉n khai Chương trình còn chậm, kéo theo viê;̣c tỷ lê;̣ giải ngân năm 2022 ở mức chậm nhất với 42,53% so với tỷ lê;̣ bình quân 57,7% của cả 03 Chương trình.
Ủy ban Dân tộc cũng cho biê;́t, m??c dù còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc song hiê;̣n các địa phương đã và đang tập trung triê;̉n khai Chương trình với quyê;́t tâm cao. Theo đó, tại Hòa Bình, là một tỉnh miền núi phía Bắc có trê;n 74% dân số là đồng bào DTTS, với đa dạng các dân tộc Mường, Thái, Tày, Dao, Mông... chủ yê;́u sinh sống ở vùng núi, vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biê;̣t khó khăn của tỉnh. Đê;̉ triê;̉n khai có hiê;̣u quả Chương trình MTQG DTTS và miền núi, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liê;n quan, UBND các huyê;̣n, thành phố phối hợp thống nhất, xây dựng phương án giao, phân bổ kê;́ hoạch đầu tư trung hạn vốn ngân sách Trung ương. Trong đó, nguồn vốn đầu tư phát triê;̉n giai đoạn 2021-2025 của tỉnh là trê;n 1.573 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn Trung ương 1.430 tỷ đồng; nguồn vốn đối ứng từ ngân sách địa phương 143.047 triê;̣u đồng (vốn ngân sách tỉnh 7.706 triê;̣u đồng, vốn ngân sách huyê;̣n 135.341 triê;̣u đồng); giao, phân bổ kê;́ hoạch năm 2022 thực hiê;̣n Chương trình là: Vốn đầu tư phát triê;̉n: 274.535 triê;̣u đồng; vốn sự nghiê;̣p: 149.025 triê;̣u đồng bảo đảm đúng quy định về tiê;u chí, định mức phân bổ theo Nghị quyê;́t của HĐND tỉnh.
Tại tỉnh Lào Cai: Tổng vốn bố trí, huy động đê;̉ thực hiê;̣n Chương trình năm 2022 của tỉnh là hơn 721 tỷ đồng. Đê;̉ đảm bảo sự thống nhất cũng như nâng cao hiê;̣u quả triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình, Tỉnh ủy Lào Cai đã có sự chỉ đạo quyê;́t liê;̣t cùng sự giám sát cặt chẽ của HĐND tỉnh và UBND tỉnh tập trung chỉ đạo, đôn đốc các ngành, phối hợp với các địa phương chủ động triê;̉n thực hiê;̣n tốt công tác chuẩn bị các điều kiê;̣n đê;̉ triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình. Với sự chủ động, tích cực triê;̉n khai, tiến độ về tổ chức, thực hiê;̣n giải ngân vốn kê;́ hoạch Chương trình của tỉnh Lào Cai năm 2022 được đánh giá đứng tốp đầu toàn quốc.
Tỉnh Thái Nguyê;n cho biê;́t, thực hiê;̣n Chương trình MTQG và miền núi, giai đoạn I từ năm 2021 đến năm 2025, tỉnh có kê;́ hoạch dành 1.984 tỷ đồng đê;̉ triê;̉n khai 10 dự án thành phần của Chương trình với mục đích tạo sự chuyê;̉n biến mạnh mẽ về nhận thức và hành động, nâng cao trách nhiê;̣m của các cấp, các ngành và Nhân dân trong tỉnh đối với công tác dân tộc và thực hiê;̣n chính sách dân tộc.
Với quyê;́t tâm cao, tỉnh Thái Nguyê;n phấn đấu đến hê;́t năm 2025 sẽ giảm tỷ lê;̣ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi trê;n địa bàn tỉnh bình quân 2%/năm, phấn đấu tăng mức thu nhập bình quân của người DTTS lê;n gấp 2 lần so với năm 2020; giảm 50% số xã đặc biê;̣t khó khăn vùng đồng bào DTTS trê;n địa bàn tỉnh; giảm 50% số thôn, xóm ra khỏi địa bàn đặc biê;̣t khó khăn; phấn đấu 100% xã có đường ô tô đến trung tâm xã được rải nhựa hoặc bê; tông, 100% đường đến trung tâm thôn, bản được nhựa hóa, bê; tông hóa… Cùng với đó, công tác y tê;́ của Tỉnh cũng sẽ được tăng cường đê;̉ đồng bào DTTS được tiê;́p cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe hiê;̣n đại, 98% đồng bào DTTS tham gia bảo hiê;̉m y tê;́, giảm tỷ lê;̣ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng thê;̉ nhẹ cân xuống dưới 15%...
Tại Quảng Bình, đê;̉ từng bước thực hiê;̣n thành công Chương trình MTQG, tạo sự thay đổi toàn diê;̣n vùng đồng bào DTTS và miền núi như kỳ vọng, UBND tỉnh đã xây dựng kê;́ hoạch thực hiê;̣n Chương trình MTQG. Trong đó, năm 2022, tổng nguồn vốn được phân bổ hơn 260 tỷ đồng. Trong nguồn vốn theo kê;́ hoạch, tỉnh Quảng Bình sẽ dành 89 tỷ đồng đê;̉ thực hiê;̣n Dự án giải quyê;́t tình trạng thiê;́u đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt. Với nhiều mục tiê;u quan trọng, tỉnh quyê;́t tâm giảm bình quân 4%/năm số hộ nghèo trong vùng đồng bào DTTS. Xây dựng 2 điê;̉m du lịch cộng đồng đê;̉ tạo sinh kê;́, bảo tồn bản sắc văn hóa các DTTS trê;n địa bàn tỉnh…
Tại Khánh Hòa, giai đoạn 2021 - 2025, tổng nhu cầu vốn thực hiê;̣n Chương trình MTQG trê;n địa bàn tỉnh là gần 1.022 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương hơn 698,6 tỷ đồng; ngân sách địa phương hơn 104,7 tỷ đồng; vốn tín dụng chính sách hơn 193,5 tỷ đồng; vốn huy động khác gần 25 tỷ đồng. Nguồn vốn thực hiê;̣n Chương trình sẽ được bố trí trong kê;́ hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 và trong dự toán ngân sách Nhà nước 2021 - 2025 từ nguồn vốn sự nghiê;̣p giai đoạn 2021 - 2025. Tỉnh sẽ tập trung triê;̉n khai đồng bộ 10 dự án thành phần của Chương trình; trong đó, ưu tiê;n các dự án trọng điê;̉m đê;̉ giải quyê;́t cơ bản tình trạng thiê;́u nhà ở, đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; quy hoạch, sắp xê;́p, bố trí, ổn định dân cư ở những nơi cần thiê;́t. Đầu tư đê;̉ phát triê;̉n sản xuất nông, lâm nghiê;̣p, phát huy tiềm năng, thê;́ mạnh của các vùng miền đê;̉ sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị; đầu tư cơ sở hạ tầng thiê;́t yê;́u cho khu vực miền núi, vùng đồng bào DTTS…
Tại Sóc Trăng, hiê;̣n tỉnh cũng đã cơ bản hoàn thành viê;̣c xây dựng và ban hành đầy đủ hê;̣ thống các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, cơ chê;́ quản lý triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình. Triê;̉n khai đồng bộ các giải pháp thực hiê;̣n 10 dự án thuộc Chương trình với tổng vốn ngân sách giai đoạn 2021-2025 trê;n 790 tỷ đồng; riê;ng năm 2022 nguồn vốn ngân sách trê;n 242 tỷ đồng. Kê;́t quả giải ngân đến 31/12/2022 ước đạt 162.8 tỷ đồng, đạt tỷ lê;̣ 78,17% so với kê;́ hoạch vốn năm 2022; ngân sách địa phương và vốn huy động giải ngân 27,4 tỷ đồng đạt tỷ lê;̣ 79,21%...
Có thê;̉ thấy, đê;̉ hiê;̣n thực hóa mục tiê;u tại Chương trình cũng như triê;̉n khai thực hiê;̣n hiê;̣u quả Chương trình Tỉnh ủy, HĐND, UBND các tỉnh có triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình đã thường xuyê;n chỉ đạo, đôn đốc các cơ quan, đơn vị trê;n địa bàn thực hiê;̣n nghiê;m túc; yê;u cầu viê;̣c triê;̉n khai các tiê;̉u dự án, chính sách thành phần phải đảm bảo hiê;̣u quả thiê;́t thực; nê;u cao vai trò chủ thê;̉ của người dân, cộng đồng trong tất cả các khâu từ lập kê;́ hoạch đến tổ chức thực hiê;̣n, quản lý, giám sát.
Cùng với đó, các địa phương đã triê;̉n khai đồng bộ nhiều giải pháp quan trọng, trong đó chú trọng viê;̣c tuyê;n truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, tính chủ động cho cán bộ, đảng viê;n và Nhân dân về phát triê;̉n kinh tê;́ - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi; tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp trong công tác tuyê;n truyền, phổ biến chính sách dân tộc nói chung và Chương trình MTQG nói riê;ng là nhiê;̣m vụ trọng tâm của cả hê;̣ thống chính trị, khơi dậy ý chí chủ động vươn lê;n thoát nghèo và làm giàu chính đáng trong đồng bào DTTS; huy động mọi nguồn lực đê;̉ thực hiê;̣n Chương trình, trong đó tinh thần tự lực, tự cường vượt khó vươn lê;n của người dân giữ vai trò quan trọng, nguồn ngân sách Nhà nước là quyê;́t định; tăng cường các hoạt động khoa học và công nghê;̣ nhằm tạo động lực cho sự phát triê;̉n kinh tê;́ - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi.
Thời gian tới, đê;̉ quá trình triê;̉n khai Chương trình đạt được thành quả tích cực, Ủy ban Dân tộc sẽ tập trung triê;̉n khai tốt các Chỉ thị, Nghị quyê;́t, Kê;́t luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; các văn bản chỉ đạo, điều hành của Thủ tướng Chính phủ có liê;n quan đến công tác dân tộc nhằm tập trung tháo gỡ một số khó khăn vướng mắc trong thực hiê;̣n Chương trình; hướng dẫn về định mức vốn; các chính sách giáo dục, y tê;́, bảo hiê;̉m y tê;́, phát triê;̉n nông lâm nghiê;̣p gắn với bảo vê;̣ rừng…
Với sự nỗ lực vào cuộc của toàn hê;̣ thống Chính trị, các cơ quan bộ, ngành cũng như chính quyền các cấp tại mỗi địa phương đã cho thấy sự quyê;́t tâm trong triê;̉n khai thực hiê;̣n Chương trình. Tin tưởng rằng, Chương trình MTQG DTTS và miền núi sẽ là đòn bẩy thực sự tạo điều kiê;̣n thúc đẩy sự phát triê;̉n của các địa phương miền núi còn nhiều khó khăn; tạo sinh kê;́, giúp đồng bào DTTS có cơ hội phát triê;̉n vươn lê;n, giúp cho đời sống kinh tê;́-xã hội của đồng bào DTTS và miền núi nước ta ngày được nâng lê;n, bộ mặt nông thôn vùng đồng bào DTTS sẽ có thê;m nhiều khởi sắc./.
ThS.Triệu Văn Lượng
Trường Chính trị Hoàng Đình Giong tỉnh Cao Bằng
Trang web Caishenniu Entertainment
Trường Chính trị Hoàng Đình Giong tỉnh Cao Bằng